Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi (OMAR), tarafından 13 Ekim’de İstanbul Üniversitesi (İÜ) Rektörlüğü Mavi Salonda Suzidil CD tanıtım konseri düzenlenecek. 

  Ermeni kemani Agopos Alyanak'ın "Hamparsum" nota defterlerinden çevrilen ve Suzidil eserlerden oluşan şarkı faslı, İÜ Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi sanatçılarınca "Suzidil Faslı CD Projesi" kapsamında yeniden seslendirildi. Fasıl geleneğinin yaşayan en önemli isimlerinden Serhanende Nurettin Çelik ile uzun süren provalar sonucunda kaydedilen 21 eser, bir ara taksim ve gazelin bulunduğu "Suzidil Faslı" albümü, 13 Ekim’de canlı olarak yapılması planlanan tanıtım konserinin ardından dinleyiciyle buluşacak. Canlı yayın linki sosyal medya hesaplarından duyurulacak.

OMAR Müdürü Sanatçı Öğretim Elemanı Gönül Paçacı Tunçay, faslı "Aynı makamdaki eserlerin arka arkaya dizildiği, çok eskiden beri mevcut olan ama içeriğinin giderek değiştiği bir toplu icra biçimi" olarak tanımladı. Tunçay, peşrev veya taksimle başlayıp murabbalarla devam eden klasik fasılların giderek değiştiğini ve 19. yüzyılın sonlarından itibaren şarkı formunun öne geçmesiyle, fasılların yalnızca ağırdan hareketliye doğru sıralanan şarkılarla oluşturulmaya başlandığını anlattı. 

OMAR'da yaptıkları çalışmalar kapsamında, ilk matbu nota yayıncılarından İsmet Süleyman ve Hacı Emin Efendi'nin rast fasıllarını, dönemlerinin anlayışıyla stüdyoda seslendirdiklerini aktaran Tunçay, Hacı Emin Efendi'nin Nadir Eserler Kütüphanesi'nde bulunan ve piyano eşliğiyle yazılmış eserlerin yer aldığı rast faslını, "Hacı Emin Efendi Notaları Neşriyatı" konulu bir lansman konseriyle tanıtacaklarını dile getirdi. 1850'lerin ortasından itibaren şarkı fasıllarının yayınlanmaya başladığına işaret eden Tunçay, bunların en meşhurlarından birinin de Muallim İsmail Hakkı beyin 1900'lerin başında çıkardığı Mahzen-i Esrar-ı Musiki adlı eseri olduğunu kaydetti. 

"Müzik Yalnızca Kâğıt Üzerinden Çalışıldığı Zaman Ses Boyutu Ve Dolayısıyla Hayati Tarafı Eksik Kalıyor”

"Müzikoloji yani müzik bilimi, müziğin kendisinden uzak olmamalıdır. Müzik yalnızca kâğıt üzerinden çalışıldığı zaman ses boyutu ve dolayısıyla hayati tarafı eksik kalıyor. İcrada da aynı şey geçerli, sadece şarkı söylemek bugünün anlayışıyla yeterli bir şey değil, onun da gerisinde yatan dengeyi, müzikteki gelişmeyi, onunla ilgili olan serencamı bilmek lazım” diyen Tunçay, müzikte bu ikisini bir arada duymak ve duyurmanın daha doğru bir yaklaşım olacağını ifade etti. Tunçay, “Biz de böyle yaparak basılıp yayıldığı dönemlerden itibaren bu fasıl anlayışı nasıl değişmiş, eserlerin farklı kaynaklardan geldiği zaman aralarında ne gibi farklar var, bunları ortaya çıkarmaya çalıştık. OMARŞİV portalında da eserlerin notalarının farklı versiyonlarının yan yana görülmesini sağlıyoruz” dedi. 

"OMAR'daki 15 Kişilik Grubumuzla Aylarca Prova Ettik”

"Serhanende Nurettin Çelik'le Suzidil Faslı" adlı albümüyle ilgili bilgi veren Tunçay, gazinolardaki fasıl ortamlarından yetişen ama konservatuarı da bitiren Nurettin Çelik'in albüm için seslendirmelere destek verdiğini ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Nurettin Bey’in bazı sağlık sorunları var ama sesi ve zihni pırıl pırıl. En önemlisi de Agopos Alyanak diye dönemin ünlü hocasından ders almış. Daha çok Ermeni cemaatinin o dönem çok yaygın kullandığı 'Hamparsum' diye değişik bir notalama cinsi var, batı notasından farklı. Nurettin Bey’in elinde de Agopos Alyanak'tan gelme nota defterleri var. 'Nurettin Ağabey kendi zevkine göre istediğin eserleri seç, bir şarkı faslı yapalım.' dedim. Çünkü kişisel zevki çok önemli. Burada sadece bilgi değil de o görgünün içinden gelmek, sıralama mantığı, arada okunan gazel ve ara nağmeler çok önemli. Nurettin Bey notaların büyük kısmını oradan seçti. Ben de eski yazı versiyonlarına baktım. Repertuarı oluşturduk. OMAR'daki 15 kişilik grubumuzla aylarca prova ettik. O notalar yeniden yazıldı. O ara nağme ona uydu, uymadı... 2-3 ay çok yoğun prova yaptık. Nurettin Bey bir kere provaya geldi. Sonra stüdyodan gün alıp orada da prova yaptıktan sonra kaydı gerçekleştirdik."

“Suzidil, Gönül Yakıcı Anlamına Gelen Bir Makam Adı”
Suzidil Faslı'nın tamamlanan kaydında 21 eser, bir ara taksimi ve Nurettin Çelik'in okuduğu bir gazelin bulunduğunu aktaran Tunçay, "Suzidil, gönül yakıcı anlamına gelen bir makam adı. Serhanende Nurettin Çelik'le Suzidil Faslı albümünün bugünlerde miks-masteringi yapıldı. Ayrıca Nurettin Bey’le onun yetişmesi, müzik anlayışı, hocalarıyla ilişkisi ve o dönem gazino, müzik ortamları, şehir kültürü üzerine uzunca bir söyleşi yaptım” dedi. Fasıl anlayışının evrilişi, bugüne gelişi ve kaydının yapıldığı Suzidil faslının önemi üzerine bir yazı kaleme aldığını söyleyen Tunçay, bunu CD'nin kitapçığına koyacaklarını belirtti. Tunçay, “Albümün kayıtları bitti, Ada Müzik'ten miks-masteringi geldi ve eserlerin bağlantı yerlerini kontrol ettik. Çünkü fasıl, bağlantılı bir icra biçimi. Sürekli ara nağmelerle kopmadan sonuna kadar geliyor. Başında peşrev, sonunda saz semaisi, yavaştan hızlıya doğru şarkılardan oluşuyor. Arada bir durduğumuz yer var. Bu noktada taksim denilen doğaçlama bir saz eseri yer alıyor, ve bir de gazel var bir eserin arasında. Nurettin Bey bir seferde okudu ve kaydedildi. Faslın kaydı bütün gün sürdü. Uzun uzun provalar yapılmamış olsaydı bir günde bitmezdi” dedi. Tunçay, Hacı Emin Efendi ve İsmet Süleyman'dan başlayarak bütün eski fasılları, en sona Suzidil Faslı'nı da ekleyip bir seri halinde ayrıca yayımlayacaklarını söyledi.

"Hiçbir Şeyi Parayla Satmıyoruz, Bunlar Kültür Hizmeti"
Seslendirmelerini yaptıkları ve dijitale taşıdıkları yayınları sitelerinden ve sosyal medya hesaplarından ilan ettiklerini dile getiren Tunçay, "Hiçbir şeyi parayla satmıyoruz, kültür hizmeti bunlar. Bizden talepte bulunan kişilere bunları ücretsiz, sadece kargo ücreti karşılığında gönderiyoruz. Çok ciddi talep geliyor. İÜ Rektörlük binasındaki Mavi Salon'da düzenleyeceğimiz konserde de CD'yi dağıtacağız." ifadelerini kullandı. Tunçay, yaptıkları proje ve çalışmalarla Osmanlı müzik eserlerinin çok farklı dönemlerdeki farklı yazımlarını ve versiyonlarını bir arada getirdikleri ve çoklu arama yapılabilen arama karşılaştırma portalı OMARŞİV projesini güçlendirdiklerini de sözlerine ekledi.


Haber: Hande Nur Ocak
İÜ Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü