MEHMET AKİF ERSOY’UN YAZDIĞI İSTİKLAL MARŞININ RESMEN KABULÜNÜN 100. YILI münasebeti ile OMAR tarafından yapılacak faaliyetler
2021 yılı boyunca aktif kalmasını ve sürekli güncellenerek çeşitli malzemelerle zenginleştirilmesini planladığımız bu köşede
- İstiklal marşı güftesinin bestelenme süreçleri içindeki çeşitli örneklerin yazmalardan orijinal hâlleriyle seslendirilerek erişime açılması, - Mehmet Akif Ersoy’un şiirlerinden hareketle yapılmış ve seslendirilmemiş bazı örneklerin yazmalarının ve yeniden bilgisayarda nota programında ve stüdyo ortamında üretilmiş hâllerinin siteye yüklenmesi, - Bu genel çerçevede yıl içinde OMAR mensuplarınca yazılacak olan makale, araştırma yazısı, tebliğ vb. bilimsel malzemelerin de eklenmesi, - Müzik camiasının katılımı ile bilimsel toplantı- seminer dizisi yapılması üzerine görüşülerek uygun şartlar oluştuğunda açıklanması amaçlanmaktadır.
İstiklal Marşımızın Yazılması ve Bestelenmesi Hakkında Özet Bilgi
- Erkân-ı Harbiye’nin isteğiyle Maarif Vekâleti tarafından gazetelere İstiklal Marşı için 7 Kasım 1920’de bir ilan verilerek müsabaka açılır.
- Yarışmaya memleketin önemli edip ve şairleri de katılmış toplam 724 şiir gönderilmiştir.
- Mehmet Akif Bey’in İstiklal Marşı çok beğenilmiş ancak şair, para ödülünün kaldırılması şartıyla şiirinin Millî marş olarak seçilmesini kabul etmiştir.
- Şiir 1 Mart 1921’de Millet Meclisi’nde Hamdullah Suphi Bey tarafından okunmuş ve coşkuyla ayakta dinlenilmiştir.
- 12 Mart 1921 tarihli oturumda Mehmet Akif Bey’in İstiklal Marşı, kanunla resmî marş olarak kabul edilmiştir.
- Mehmet Akif Bey, şiirlerini topladığı Safahat’a İstiklal Marşı’nı “O benim değil, memleketimindir” diyerek almamıştır.
- 1923 yılında İstiklal Marşı şiirinin bestelenmesi için İstanbul Maarif Müdürlüğü yarışma açmış, yarışmaya dönemin çeşitli ünlü müzisyenleri katılmış ancak eserleri değerlendirecek jüri oluşturulamamıştır.
- 1924’te Ankara’da Maarif Vekâleti’nde toplanan bir komisyon millî hükümetin de uygun gördüğü Ali Rıfat Bey’in Acemaşiran makamındaki marşın millî marş olarak kabul etmiştir. Marşın notası bastırılmış ve plaklara da alınarak yayılmaya başlamıştır.
- Bu arada İstiklal Marşı’nın farklı bestelerinin notaları basılır, bestecilerin kendi çevrelerinde ve ülkenin değişik yerlerinde tanıtılmaya, okunmaya başlar. İstanbul’un Asya yakasında ve bazı Batı illerinde Ali Rıfat (Çağatay) Bey’in, İstanbul’un Rumeli yakasında Zati (Arca) Bey’in, İzmir ve Eskişehir’de İsmail Zühtü Bey’in, Edirne’de Ahmet Yekta (Madran) Bey’in, Ankara’da Osman Zeki (Üngör) Bey’in besteleri duyulmaktadır.
- 1930’lara kadar yaygın olan Ali Rıfat Bey’in bestesinin yerine, Ankara’dan gelen emirle Riyaset-i Cumhur Orkestrası şefi Osman Zeki (Üngör) Bey’in bestesi millî marş olarak kabul edilmiştir. Günümüzde okunan marş bu bestedir.
- Mehmet Akif Bey “Allah bu millete yeniden İstiklal Marşı yazdırmasın” demiştir.
İstiklal Marşı bestesi için 12 Şubat 1923'te açılan müsabakayı kazanan marş:
Maarif Vekâlet-i Celîlesince tertib olunan müsabakada Hey’et-i İlmiyye kararıyla birinciliği ihrâz eden millî marşımızdır. Müellifi: Ali Rif’at “Kâğıdcılık ve Matbaacılık Osmanlı Anonim Şirketi” baskılı nota.
"Matbaa-i Ahmed İhsan ve Şürekâsı" baskılı nota
Bestekârı: Şark Musiki Cemiyeti Reisi Ali Bey
Güftekârı: Şâir-i Muhterem Mehmet Akif Bey
Nota Mecmuası'nın kapağı
Şamlı Selim yayını Nota Mecmuası, Forma 3, s.1
İstiklal Marşı: Şark Musiki Heyeti Reisi Ali Rıfat Bey'in
Udcu Şamlı İskender, Müntehabat serisi nota mecmuası
Matbaa-i Amire, İstanbul 1339
Musa Süreyya, "İstiklal Marşı", Darülelhan Mecmuası, numara 6, s. 229
[Nota] İstiklal Marşı Bestekârı: Muallim Kazım Bey
[Güfte] Mehmet Akif
Kudmanizade Şamlı İskender, Müntehabat serisi nota No: 325
İstiklal Marşı Muallim Kâzim Bey'in
Kudmanizade Udcu Şamlı İskender, Müntehabat serisi nota No: 431
Dinlenildiğinde temposunun çok yavaş olduğu fark edilen bu kayıt hakkında bestekârı Zeki Üngör şunları söylemiştir:
"Ben İstiklal Marşı'nı bestelerken kulaklarımda İzmir'e koşan atlıların dörnal sesleri vardı.Bir de marşın bugün aldığı şekli düşünün. Eserin başında metronom ( 1 dörtlük=80) olan bir eser hiç bir vakit cenaze marşına benzemez. Plaklardaki ağır tempolu çalınışı ise "Sahibinin Sesi" stüdyosunda Orkestra ile plağa çaldığımız zaman teknisyenler, bunun çok sür'atli bir marş olduğunu ve dolayısıyla ancak plağın yarısını doldurduğunu söylediler. Bu sebeple plağın aynı yüzüne bir marş daha çalmamızı rica ettiler. Ben böyle bir teklifi kabul edemezdim. O anda aklıma bir şey geldi: 'Marşı biraz ağır çalalım, plak dolar. Sonra çalınırken plak hızlıya ayarlanır, olur biter' dedim. Bu fikir pek münasip görüldü ve dediğim gibi yapıldı.Fakat bilahare böyle bir fikir vermekle hata ettiğimi anladım.Çünkü marş çalınırken gramofonun hızlıya ayarlanması icap ettiğini kim bilebilirdi?". (Aktaran: Etem Üngör, Türk Marşları, Ankara 1966,s.73-74)
Balıkesir Erkek Musiki Muallim Mektebi Musiki Muallimi Necati Bey'in derlediği Notalı Yeni Çocuk Şarkıları (1927) kitabının içinde yer alan İstiklal Marşı notası da İÜ OMAR İcra Heyeti tarafından ilk kez seslendirilerek stüdyo kaydı yapılmıştır.
