Osmanlı’dan yadigar meşk usulü İstanbul Emirgan’daki Mirgün Köşkü’nde devam ediyor. Çalışmalar ise dört yıl önce başladı. Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi unutulmaya yüz tutmuş eserleri ortaya çıkarıyor
Sazlar, kemençeler, tanburlar ellerde.
Her bir solist birer birer yerini alıp udlarını, kemençelerini, kanunlarını, itinayla akort ediyor. Hanendeler merdivenlere dizili. Son hamle nota kağıtları gözden geçiriliyor. Her şey prova için hazır olda.
En son Şef Gönül Paçacı icra heyetinin karşısına geçiyor: “Güfteyle giriyoruz, buyurun!” demesiyle müzisyenler ahenk içinde meşke başlıyor. Ama provanın yapıldığı bu mekan bir konser salonu değil, İstanbul Emirgan’da bulunan bir köşk.
Mirgün Köşkü’nden sokaklara, oradan Boğaz’a yankılanan Osmanlı müziği ise dinleyeni ruhun derinliklerine yolculuğa çıkarıyor. İnsanı dinginleştiren melodilerin ardı arkası da kesilmiyor.
Köşkte bir Osmanlı geleneği olan meşk sürerken heyetin şefi Paçacı yanlış bir notaya basan arkadaşını uyarıyor: “Erken oldu. Yeniden başlayalım!” Tüm ekip büyük bir ciddiyetle kaldığı yerden aynı titizlikle meşke devam ediyor. Biz de Osmanlı’dan beri unutulmaya yüz tutmuş bir güfteyi ilk kez dinliyor olmanın heyecanıyla icra heyetine kaptırıyoruz kendimizi: “Rast getirip fend ile seyretti humâyı” sözleri koro ile birlikte dudaklarımızdan dökülüyor. Melodiler bir rüzgârın yaprağı savurması gibi geçmişe savuruyor bizi. Düşünüyoruz: “Yüzlerce yıllık bir gelenek yıllarca neden ötelendi, resmiyet kazanması neden gecikti?” diye…
KEŞFETMEK HEYECAN VERİCİ
Aslında bu köşk alelade bir köşk değil.
İstanbul Üniversitesi’ne bağlı olan Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezi. Dört yıl önce Mirgün Köşkü’nde faaliyete geçmesinin nedeni ise yıllarca önyargıyla yaklaşılan Osmanlı müziğine sahip çıkılmak istenmesi. Merkezin yöneticisi Paçacı da bu kurumda Osmanlı’nın en güzel melodilerine ev sahipliği yapmanın gururunu yaşıyor. Bir Osmanlı geleneğinin devamı olan icra heyeti de yeniden hayat bulmuş. Yani ilk resmi müzik okulu olan Dâru’lelhan’daki icra heyetinin devamı. Paçacı da ara ara kesintiye uğrasada 1983’teki icra heyetinin son üyelerinden.
Paçacı: “Bu çatı altında sadece meşk usulüyle aktarılan eserleri uygulamıyoruz, araştırma da yapıyoruz. Provada çaldığımız rast eserin notasına da sahafları ziyaret ettiğim bir gün ulaştım. Yazmalardaydı, hiç çalışılmamıştı. Kâr-ı Nâtık formunda bir eser. Bugüne kadar bu eserin başka bir versiyonu biliniyordu ama başka yazmalardan da yedi-sekiz notayı karşılaştırarak ara nağmeli versiyonunu çıkardım. Biz eserlerin unutulmuş bölümlerini onarıyor, ortaya çıkartıyoruz. Biraz evvel dinlediğiniz şeklini de Türkiye’de daha önce hiç kimse duymadı, ilk siz duydunuz. Konserden sonra stüdyo kayıtdına başlayacağız.”
ARŞİV OLUŞTURULUYOR
Merkezde eğitimler yapılırken bir yandan da kaynakları bir araya getirip büyük bir arşiv oluşturmaya çalışılıyor. Yakında dünyada tek nüsha kalmış bir müzik yazmasını yayımlayacaklarından söz ediyor Paçacı: “18. yüzyıla ait Kevserî Mecmuası diye bilinen Kantemiroğlu notasıyla yazılmış olan bu yazma, araştırmacı Mehmet Uğur Ekinci tarafından titizlikle yeni notaya aktarıldı. Biz de ileride o yazmada mevcut olan eserleri icra etmeye çalışacağız” diyor. Ardından keşfetme heyecanını paylaşıyor bizimle: “Kaybolmaya yüz tutmuş Osmanlı müziği eserlerini bulmak büyük bir duygu yoğunluğu yaşatıyor.
Ayrıca eserler seslendirilmezse tek boyutlu kalıyor. Çalıp gerçek hüviyetine kavuşturursanız işin rengi değişiyor” diyor.
Odak noktası haline gelen merkeze Tülûn Korman’dan Münip Utandı ve Ahmet Özhan’a kadar birçok müzisyen ve entelektüelin katkıda bulunduğunu anlatıyor Paçacı: “Özenle çalışarak nitelikli birçok konser de verdik” diyor. Osmanlı müziği, icra heyeti eliyle yüzlerce yıllık gelenek meşk usulüyle nesillere aktarılırken Mirgün Köşkü de Osmanlı’nın müzik yuvasına dönüşmeye devam ediyor; provaların ve konserlerin ardı arkası da kesilmiyor.
İcra heyeti de 29 Nisan Çarşamba günü saat 13.00’de Kağıthane’deki Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde konser verecek olmanın heyecanını paylaşıyor bizimle…

Haberin detayı için tıklayınız​